نماتد یا کرم لوله ای ریشه گرهی چیست؟

نماتد یا کرم لوله ای ریشه گرهی یکی از بیماری ها و انگل های گیاهی است که به ریشه گیاهان در مناطق نسبتا گرم که دارای زمستانی کوتاه هستند حمله می کند و گیاه را از پای در می آورد .

این آفت می تواند برای 1800 تا 2000 نوع گیاه خطر آفرین باشد و در کل می تواند سالانه 8 درصد محصولات کل جهان را از بین ببرد.

 بیماری نماتد چیست؟

اگر بپرسیم بیماری نمات چیست ؟باید بگوییم :نماتد یا کرم لوله ای ریشه گرهی را می توان مهمترین کرم لوله ای انگلی در بین گیاهان دانست که بیشترین خسارت را در صورت شیوع به محصولات باغی و زراعی وارد می کند.

بیماری وآفت نماتد برای اولین بار حدود 60 سال پیش در انگلستان توسط کشاورزی به نام ببرکلی در گلخانه اش بر روی ریشه بوته های خیار دیده و کشف شد و در کشور ما نیز این انگل بر روی  ریشه سیفی جاتی از قبیل کدو ،چغندر ،سیب زمینی ،گوجه فرنگی و درختان میوه شده است .در واقع می توان گفت هیچ گیاهی نیست که از درگیری با این کرم لوله ای در امان باشد .

کشاورزی شاید در ظاهر یکی از زیبا ترین و جالب ترین شغل های دنیا باشد ولی این عرصه نیز مانند دیگر حرفه های دنیا چالش ها و مشکلات خودش را دارد .

شیوع و درگیری محصولات با انواع بیماری ها و انگل ها می تواند از بزرگترین معضل ها و چالش ها برای کشاورزان محسوب شود و بیماری نماتد ریشه گرهی یکی در بین آفات و انگل های گیاهی یکی از مهمترین و پر خسارت ترین ها می باشد.

نماتد ریشه می تواند به انواع ریشه گیاهان ودرختان مثمر و غیر مثمر و همچنین سیفی جات خسارت های جبران ناپذیری وارد کند .

به همین منظور ما دراین مقاله سعی کرده ایم علت بروز این بیماری و همچنین نحوه پیشگیری و درمان آن را برای شما عزیزان کشاورز شرح دهیم تا از خسارت های جباران ناپذیر آین گونه انگل جلوگیری کنیم پس تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.

شما نیز می توانید جهت خرید  ارقام نهال انگور و دیگر ارقام میوه به شرکت یشیل نهال مراجعه کنید .

کرم نماتود

نماتد ریشه همانگونه که ثبلا گفته شد یکی از شایع ترین و آسیب زا ترین نوع انگل است که درخاک زندگی کرده و ریشه گیاه را مورد حمله قرار میدهد.

نماتود در واقع به کرم های ذره بینی گفته می شود که در دسته کرم های لوله ای قرار دارند و از ریشه گیاه تغذیه کرده و رمق گیاه را می گیرند و در نهایت باعث خشک شدن درخت می شوند.

به دلیل نوع حمله این انگل به ریشه درختان و تغذیه آنها و نوع آسیبشان به آنها سرطان خاک نیز گفته می شود.در واقع زمانی که یک منطقه به کرم لوله ای ریشه مبتلا شده باشد کشاورزان می گویند خاک سرطان گرفته است.

آزمایشان نشان داده که در هر گرم 10 گرم خاک حدود 1000 عدد کرم نماتود می تواند وجود داشته باشد.

علائم بیماری نماتد ریشه

علائم بیماری نماتد ریشه همانگونه که از نام این آفت پیداست بر روی ریشه نمایان می شود ،علائم بارز بیماری کرم لوله ای ریش گرهی می تواند گره گره شدن ریشه ،ایجاد برجستگی های کوچک و بزرگ بر روی ریشه گیاهان است .

بروز این افت می تواند در درختان کوچک و کم سن باعث نابودی و در درختان مسن تر باعث ایجاد کوتولگی ،کاهش رشد،افت کیفیت محصول ،زردی و پژمردگی برگ ها و از همه مهمتر زوال تدریجی درخت باشد .

توجه داشته باشید که زوال تدریجی در درختان آلوده با وجود نشانه اصلی بودن این بیماری نمی تواند به تنهای  مشخصه قطعی این بیماری باشد زیرا زوال تدریجی در درختان می تواند به عوامل زیادی بستگی داشته باشد.

زمانی که درخت شما به زوال تدریجی دچار می شود درخت با افت رشد ،زردی و پیچ خوردگی برگ ها ،خشک شدن سرشاخه ها و بی کیفیت شدن محصول مواجه می شود ،که باعث آن می تواند وجود افت و انگل کرم لوله ای در ریشه باشد به همین منظور توصیه می شود قبل از هر اقدامی ریشه درخت خود را بررسی کنید.

در هنگام بررسی ریشه، اگر درخت شما به بیماری نماتد دچار باشد ،ریشه ای آلوده به بیماری دارای تنه ای ضخیم تر و تیره تری نسبت به ریشه های سالم دارندو در بررسی ذره بینی و میکروسکوپی کرم های نماتد با تنه ای قطور متورم رویت می شوند .

ماده ژلاتینی ترشح شده از کرم های نماتد باعث می شود خاک بر روی ریشه ها بچسبد و به راحتی تمیز نشود.

نهالستان یشیل نهال اماده ارائه نهال های درختان مثمر و غیر مثمر از جمله ارقام نهال سیب ، ارقام نهال گلابی و ….به صورت عمده و خرده به سرتاسر کشور است .

راه تشخیص کرم نماتد در خاک

برای اینکه بتوانیم تشخیص دهیم که خاک مبتلا به کرم نماتد است می توانیم از یک روش بسیار راحت استفاده کنیم که هر کسی با کمترین تجهیزات و میزان سواد می تواند انجام دهد.

برای این امر کافیست قبل از کشت نهال میوه خود خاک را امتحان کنید شما باید یک گودال بکنید و از لایه زیرین خاک کمی برداشته و به داخل یک لیوان آب شیشه ای شفاف اضافه کنید ،خاک را در آب هم بزنید و سپس منتظر بمانید تا خاک درون آب ته نشین شود .

با تهنشین شدن خاک کرم ها بر روی سطح خاک می مانند و رویت کرم های دراز و بی رنگ می تواند به شما ثابت کند که خاک دچار انگل نماتود و یا همان کرم های ریشه می باشد.

خسارت های ناشی از بیماری نماتد ریشه

در این بیماری که از طریق ریشه گیاه را درگیر می کند درخت و گیاه آلوده می تواند خسارت های زیادی را متحمل شود .

درختان آلوده به بیماری نماتد ریشه عمدتا دارای رشدی ضعیف با شاخ و برگی زرد و خشک رویت می شوند. در زمان ابتلای درخت به بیماری کرم لوله ای ریشه محصول درخت کاملا دفرمه ریز و غیر معمول رشد می کند، انتهای شاخه های درخت خشک و بدون برگ است و ضعف و بی قوتی به وضوح در درخت رویت می شود،عدم رسیدگی و درمان درختان آلوده به سرطان خاک می تواند نجر به خشکی و تلف شدن درخت شود.

اگر بخوهیم به صورت کلی در مورد خسارت های ناشی از ابتلای بیماری نماتد ریشه بگوییم ؛خواهیم گفت این بیماری می تواند به صورت کلی بر روی درخت و ریشه ،محصول و خاک آن تاثیر مخرب و غیر قابل جبرانی داشته باشد.

چگونگی انتقال و و شیوع بیماری نماتد ریشه

همانگونه که در بالا نیز اشاره شد نماتد ها یا همان کرم های لوله ای به صورت طبیعی می توانند در همه خاک ها وجود داشته باشند اما زمانی وجود این کرم های ریشه خوار می تواند برای گیاه و کشاورز خطر ناک باشد که تعداد انها از حد معمول بالا باشد .

شرایطی که باعث ایجاد محیطی مساعد جهت افزایش و شیوع این انگل ها در خاک می شود اصلاح نشدن خاک ،کاشت مدام محصول مشابه و در کل عدم رعایت اصول آیش در خاک است .

راه کار های پیشگیری از ایجاد نماتد ریشه در خاک

همانطور که می دانید پیشگیری در ابتلای گیاهان و درختان به بیماری ها همیشه بهتر از درمان آنها می باشدزیرا نه تنها در زمان ابتلا هزینه بسیار بالا می رود بلکه درمان می تواند بی فایده و کم نتیجه باشد .

پس بیایید چند راه برای پیشگیری از ایجاد نماتد ریشه در خاک را با هم مرور کنیم :

1.استفاده از نهال ها و بذر های سالم و با کیفیت ومقاوم

2.یخ آب کردن زمین در فصل زمستان

3.کاشت متنوع محصولات در زمین برای اصلاح خاک

4.اتش زدن مزرعه در زمین های زراعی فصلی

5.آفتاب دادن خاک و شخم زدن آن (گندزدائی خاک)

درمان و کنترل بیماری نماتد ریشه

اگر از خاک زمین خود غافل شده و به یک باره با شیوع آفت نماتد مواجه شدید باید به سراغ راه های درمان و کنترل نماتد ریشه بروید .در ادامه موثر ترین راه های منترل این بیماری را برای شما اورده ایم،آنها عبارتند از :

ضد عفونی کردن نهال های خریدداری شده قبل از کاشت

بررسی و سم پاشی خاک قبل از شروع فصل کاشت

خرید نهال های با کیفیت و مقاوم از نهالستان های معتبر وشناخته شده

تقویت گیاهان و درختان از نظر غذایی و آبیاری

استفاده دو مرحله ای (قبل و بعد از کاشت )
از سموم موثر برای کنترل بیماری نماتد یا همان کرم لوله ای ریشه